Verschenen 31 december 2020

Jaargang 18 / aflevering 3 / december 2020

Vertrouwen in tijden van corona

Door mr. R. Vos. Juist in tijden van grote onzekerheid is het van belang om vanuit vertrouwen met elkaar samen te werken. Voor een controller is het dan ook gewenst dat zij/hij zicht heeft op het vervuld zijn van de condities daarvoor. Dit artikel beschouwt dit vraagstuk vanuit de context van de relatie tussen burger en overheid in de huidige coronaperiode.

De Three Lines of Defense vernieuwd

Door Mattheus Wassenaar en Tjerk Budding. Veel (publieke) organisaties hebben er de afgelopen jaren voor gekozen hun beheersings­organisatie in te richten volgens het ‘Three Lines of Defence’-model. Tegelijkertijd is er kritiek op een aantal aspecten van deze benadering. Deze zomer heeft de IIA (2020) een nieuwe versie van het model uitgebracht. In dit artikel beschouwen we deze vernieuwing tegen de achtergrond van de verschillende kritiekpunten.

Over begroting en beleid

Door Maarten de Jong en Joost van Hofwegen. De papieren Rijksbegroting zoals die op Prinsjesdag aan de Kamer wordt overhandigd bevat maar een beperkte hoeveelheid informatie. Al twintig jaar probeert het Rijk een goede balans te vinden tussen begrotingscijfers en beleidsinformatie in haar begrotingsstukken. Er is intussen wel steeds meer informatie over uitgaven en beleidsresultaten beschikbaar maar deze is versnipperd over een groot aantal, veelal digitale, bronnen. Door afscheid nemen van bestaande werkwijzen en voort te bouwen op bestaande initiatieven kan een volgend kabinet met de digitale beleidsbegroting een aantal lang gekoesterde ambities verwezenlijken.

Productiviteitsontwikkeling publieke sector gedetermineerd

Door Jos Blank en Alex van Heezig. Grote delen van de publieke dienstverlening kampen al decennia met een lage of dalende productiviteit. Dit is voor een deel toe te schrijven aan een aantal sectorale kenmerken, zoals de arbeidsintensiteit van de dienstverlening en de groei (of krimp) van de geleverde diensten. In sectoren met een hoge arbeidsintensiteit is het minder eenvoudig technologische vernieuwingen door te voeren, waardoor productiviteitsgroei lastig te realiseren is. Dit geldt vooral voor het onderwijs en justitie en veiligheid. Dit effect wordt nog versterkt bij een afnemende vraag naar publieke diensten, zoals bij het primair en voortgezet onderwijs. Het omgekeerde gaat ook op: een groei van de dienstverlening zorgt voor productiviteitsgroei, zoals de ziekenhuizen laten zien. Sectorale kenmerken zijn zelf niet of moeilijk beïnvloedbaar, maar dat betekent niet dat er geen productiviteitsverbeteringen mogelijk zijn. Zo is de productiviteitsgroei van de netwerksectoren weliswaar deels te danken aan de lage arbeidsintensiteit van deze sectoren, maar zeker ook aan enkele beleidsinterventies