Rekenkamers Aruba en Sint Maarten: jong en enthousiast

De Algemene Rekenkamer bestaat in 2014 tweehonderd jaar. Maar er zijn ook Algemene Rekenkamers in ons koninkrijk die een stuk jonger zijn. Aruba heeft sinds de status aparte in 1986 een rekenkamer, Sint Maarten heeft pas sinds 2010 een eigen rekenkamer. Een interview met de secretarissen van beide rekenkamers.

De secretarissen van de rekenkamers van de twee overzeese eilanden verwoorden de ontwikkeling van en de uitdagingen voor hun relatief jonge organisaties als volgt: Roland de Cuba, de Arubaanse secretaris: “Sinds het aantreden van het huidige ledencollege in januari 2009 is de Algemene Rekenkamer Aruba een gewijzigde koers ingeslagen, waarbij de nadruk wordt gelegd op meer actueel onderzoek.” Joane Dovale-Meit, secretaris op Sint Maarten: “De Algemene Rekenkamer Sint Maarten bouwt aan een instituut dat zelfstandig haar kerntaken kan vervullen op een kwalitatief hoog niveau.”

Wat gaat er goed in de ontwikkeling van jullie rekenkamers?
De Cuba: “Wij hebben als rekenkamer het contact met onze stakeholders geïntensiveerd. Wij waren ook een belangrijke partner in het project Verbetering financieel beheer van het land Aruba (2011-2012). En we hebben een nauwe samenwerkingsrelatie met de Algemene Rekenkamer in Nederland. Wij hebben als jonge organisatie gebruik kunnen maken van de 200 jaar ervaring in Nederland, onder andere door onderzoeksvraagstukken te vertalen naar de Arubaanse context.”

Dovale-Meit: “De rekenkamer op Sint Maarten heeft tot nu toe, ondanks het vrij kleine team, goede kwaliteit kunnen produceren. Dat gaat niet alleen over de verrichte onderzoeken en de bijbehorende rapportages, maar ook over het vergroten van de kennis over onderwerpen zoals good governance en het belang van de financiële verantwoording van de overheid.”

Waar zitten jullie verbeterpunten?
Zowel De Cuba als Dovale-Meit vinden het belangrijk dat de organisatie zich blijft ontwikkelen, de juiste onderzoekers aantrekt en haar kennis deelt.
Dovale-Meit: “Op Sint Maarten is dat een hele uitdaging aangezien de lokale arbeidsmarkt onvoldoende kwantiteit en kwaliteit kan leveren.” De Cuba vindt dat de voorbeeldfunctie van de Algemene Rekenkamer Aruba versterkt moet worden “door ons integriteitsbeleid verder vorm te geven en blijvende aandacht te schenken aan het handelen naar normen en waarden.”

Wat is jullie positie ten opzichte van de politiek?
Voor beide rekenkamers is autonomie een voorwaarde. De Cuba benoemt, gezien de kleinschaligheid van Aruba, de korte afstand tussen politieke ambtsdragers en de bevolking. “Transparantie is daarom van groot belang. Ook de schijn van afhankelijkheid en partijdigheid willen we vermijden. We houden daarom geen rekening met (partij)politieke belangen.” De Algemene Rekenkamer Sint Maarten wil het verbeteren van het openbaar bestuur faciliteren.

Dovale-Meit: “Dat betekent vaak dat we ons kritisch moeten uitlaten over zaken die de overheid niet rechtmatig en/of doelmatig aanpakt. De kunst is om verbeterpunten dusdanig te communiceren dat we een verandering teweeg kunnen brengen.”

Waar zouden jullie het liefst onderzoek naar doen?
Doelmatigheidsonderzoeken staan voor beide rekenkamers hoog in het vaandel. De Cuba noemt als voorbeeld een onderzoek naar de kwaliteit van de gezondheidszorg op Aruba. “Op deze manier wordt de relevantie en de toegevoegde waarde van ons werk vergroot.” Ook Dovale-Meit betrekt de burger erbij: “De burger wil weten of zijn/haar belastinggeld goed wordt geïnvesteerd.” En verder: “Ook willen we met onze onderzoeken bijdragen aan het opbouwen van gegevens over ons land, zodat in de toekomst deze feiten gebruikt worden bij het ontwikkelen van nieuw beleid.”

Waar voeren jullie intern discussie over?
Bij de Algemene Rekenkamer Aruba staan de rol en de verantwoordelijkheid van de rekenkamer regelmatig op de agenda. De Cuba: “Ook discussiëren we over diverse thema’s rond het overheidshandelen en over integriteitsaspecten die van invloed kunnen zijn op onze werkzaamheden.” Bij de Algemene Rekenkamer Sint Maarten is dat niet veel anders.

Dovale-Meit: “Omdat de rekenkamer relatief nieuw is, hebben we twee typen discussies. Enerzijds die over de strategie. Hoe kan deze rekenkamer een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van Sint Maarten? Anderzijds zijn er de discussies over praktische zaken. Wat kunnen wij doen om de openbare financiën en het overheidsfunctioneren te verbeteren? Welke onderwerpen hebben daarbij de grootste impact?”

Hoe zien jullie de toekomst voor de rekenkamers over 5 jaar?
De Cuba en Dovale-Meit hebben vergelijkbare beelden bij de toekomst van de rekenkamers op Aruba en Sint Maarten. De Cuba: “De Algemene Rekenkamer Aruba zal over vijf jaar formeel geheel zijn verzelfstandigd. De rekenkamer is dan een autoriteit op het gebied van onderzoek binnen het Arubaanse bestel, die een aanzienlijke bijdrage levert aan het daadwerkelijk beter functioneren van het openbaar bestuur.”

Dovale-Meit: “In het jaar 2019 is de Rekenkamer Sint Maarten op volle capaciteit. De rekenkamer geeft ook meer advies op verschillende terreinen, zoals over de financiële cyclus. En de overheid, de regering, de Staten en de burgers zien de rekenkamer tegen die tijd als een integraal onderdeel van het staatsbestel.”

Dit interview is opgetekend door drs. Inger Bos, communicatieadviseur bij de Algemene Rekenkamer in Nederland. De bijdrage is op persoonlijke titel opgesteld.